Amsterdam kent een lange traditie van kunst in de openbare ruimte.
Een groot aantal bekende en minder bekende kunstwerken tonen het verhaal van de stad en haar inwoners. Kunst in de openbare ruimte bezit de potentie om de stad haar publieke en veelstemmige karakter te versterken. Niet als allemansvriend, maar juist door haar complexiteit laat kunst zien dat de openbare ruimte een domein is waar tegenstellingen niet worden opgeheven of uitgebannen, maar juist worden omarmd en geleefd.
Kunst in de openbare ruimte manifesteert zich op vele verschillende manieren, in verschillende gedaantes, met verschillende functies. Zo is de collectie van de Metropoolregio Amsterdam rijk aan een breed spectrum van kunstwerken: van monumenten, beelden, sociale projecten en ingrepen in het omgevingsontwerp, tot graffiti, wandschilderingen en -reliëfs. Naast de kwalitatieve en historische aspecten, wordt kunst ook decennialang ingezet om sociale structuren in wijken en andere moeilijk meetbare aspecten te verbeteren zoals ‘samenzijn’ en ‘leefkwaliteit van de wijk’. De collectie gaat niet alleen om een monumentaal gebaar of een beeld op een sokkel. Kunst kan ook een plek van samenkomst aanduiden, of zelf zijn.
Hoe is deze traditie ontstaan? Waar bevinden al die kunstwerken zich en hoeveel zijn het er precies? Hoe zijn de werken tot stand gekomen en welke verhalen vertellen ze? Dit zijn aspecten van kunst in de publieke ruimte die minder voor het voetlicht komen. Door deze informatie zowel digitaal als op locatie op hernieuwde en inventieve wijze te (laten) ontsluiten, ontfermt het stadscuratorium zich over de toegankelijkheid van beeldende kunst in de openbare ruimte. Hiermee agendeert en stimuleert het stadscuratorium het in stand houden van het visueel geheugen van de stad.
De collectie kunst in de (semi-)openbare ruimte van de Metropoolregio Amsterdam wordt door een groot aantal initiatieven in kaart gebracht, zoals bijvoorbeeld door Public Art Amsterdam, Amsterdam Street Art, Art Zuid en Buitenbeeld in Beeld. Recentelijk gelanceerd is de ‘Rijksakademie on the map’, gemaakt door Hans Aarsman. Deze stadskaart toont 441 werken in de publieke ruimte van Amsterdam, allen van de hand van kunstenaars welke verbonden zijn/waren aan de Rijksakademie van beeldende kunsten. De collectie die eigendom is van de gemeente Amsterdam bevat bijna 1600 standbeelden en monumenten, welke worden vermeld op Buitenkunst Amsterdam. Maar de collectie bestaat ook uit buitenbeelden die particulier eigendom zijn, plus ruim tweehonderd naoorlogse wandkunstwerken. Street art en graffiti zijn nauwelijks op deze wijze gedocumenteerd. Het stadscuratorium zet zich in om de verhalen van de gehele collectie op een zo actueel en compleet mogelijke manier te ontsluiten voor het publiek.
In de onderstaande verhalen wordt een selectie kunstwerken uitgelicht en adresseert het stadcuratorium haar agenda, kansen en urgenties – en vooral ook haar liefde, kennis, ergernissen en hoop. In toekomstige bijdragen wordt de samenwerking aangegaan met bewoners, kunstenaars en schrijvers om met hen het verhaal van de collectie Amsterdam te vertellen.
