De snel veranderende en groeiende stad vraagt om een flexibele omgang met bestaande kunstwerken, en een sterke visie op de nog te realiseren kunstwerken. De zorg om de kwaliteit van de openbare ruimte, en de kunst die daarin een plek krijgt, wordt door het stadscuratorium niet enkel getoetst aan de hand van esthetische criteria. De kwaliteit van de kunstwerken in het publieke domein wordt bovenal beoordeeld aan de hand van wat ze doen op, met en voor de ecologie van een plek of gebied. Tot wie richt het kunstwerk zich, wie spreekt het aan, welke verhalen vertelt het en wat voor beleving maakt het mogelijk?
Wat is onze agenda
Aanjagen
De openbare ruimte van Amsterdam is een terrein dat niet verankerd en afgebakend is, maar een gebied dat open blijft, continu van karakter verandert en allerlei vormen van gebruik toelaat. Deze dynamiek vraagt om betrokkenheid en een voortdurende bevragende houding. In de optiek van het stadscuratorium dient de openbare ruimte niet te worden ingevuld, maar juist te worden opgerekt. Ook is het publieke domein een plek voor experiment, waar het stadscuratorium fungeert als aanjager voor nieuwe vormen van opdrachtgeverschap en kunstuitingen. Door uitdagende opdrachten te genereren ontstaat er ruimte voor experiment, wat nieuwe kansen brengt voor zowel kunstenaars als hun praktijk.
Verbinden
Er is veel expertise aanwezig in de stad op het het gebied van kunst in de openbare ruimte. Het stadscuratorium stemt haar visie en beleid af met het aanwezige culturele netwerk van kunstenaars, bemiddelaars, kwartiermakers, ambtenaren, ontwerpers en bewoners die zich inzetten voor kunst in de openbare ruimte. Samen wordt er gewerkt aan kunst in de stad, zowel op het niveau van de stadsdelen als dat van gemeentelijk beleid. Het curatorium sluit zich aan bij relevante strategische beleidsagenda’s zoals o.a. de omgevingsvisie, en ziet haar rol meer stimulerend dan sturend. Het ideaal is een stad waarin de openbare ruimte steeds opnieuw bevraagd kan worden, door kunstenaars in de praktijk, door burgers in het dagelijks leven, door denkers met ideeën en door bestuurders met een open blik. Het stadscuratorium biedt voor deze vraagstukken een centraal aanspreekpunt.
Samenwerken
Het stadscuratorium vindt het van groot belang geëngageerd te zijn met de stad, en maakt zich hard voor optimale samenwerkingen. Het curatorium brengt bij projecten in de openbare ruimte partijen in kaart om tijdig afspraken te kunnen maken over het proces, de inhoud en de financiering met grote spelers zoals woningbouwcorporaties, ontwikkelaars, (haven)bedrijven. Daarbij wordt ervoor gezorgd dat er ruimte en aandacht is voor kunstprojecten tijdens het hele ontwikkeltraject. Te vaak komt het voor dat de kaders voor mogelijke kunstwerken worden vastgelegd zonder overleg met deskundigen, waardoor kunstenaars te weinig ruimte krijgen voor experiment of vernieuwing. Om dit te voorkomen zet het stadscuratorium zich in voor een proces waarbij er voldoende tijd en ruimte is voor onderzoek, zodat er kunstprojecten gerealiseerd kunnen worden die passen bij de ecologie van een locatie.
Waarderen
Beheer en behoud van bestaande werken is cruciaal voor de openbaarheid, uitstraling en integrale kwaliteit van de publieke ruimte. Beheer is meer dan onderhoud van een kunstwerk. Beheer betekent ook het delen van de zorg, en het geestelijk in leven houden van werken door bijvoorbeeld het te voorzien van een een goede toelichting. Het stadscuratorium zet zich ook in voor bestaande werken op semi-publieke locaties: werken die niet in eigendom zijn van de gemeente, maar wel een beeldbepalende waarde voor de stad hebben. De lange traditie van gebouwgebonden kunst die Amsterdam kent, dreigt met stadsvernieuwing onzichtbaar te worden of zelfs te verdwijnen. Een stad is voortdurend in verandering, maar dient ook een visueel geheugen in stand houden. Dit is mogelijk door zorg te dragen voor kunstwerken die in de ontwikkeling van de stad een belangrijke rol hebben gespeeld. Wanneer behoud op een bestaande locatie niet mogelijk is, onderzoekt het stadscuratorium mogelijkheden voor herplaatsing.
Dialoog initiëren
Van kunstwerken in de publieke ruimte wordt tegenwoordig vaak verwacht dat ze tegenstellingen overbruggen en verbindend werken. Hoe ze dat moeten doen blijft echter in het ongewisse. Wanneer werken zich te nadrukkelijk richten op het belang of de smaak van een bepaalde demografie, sluiten ze andere uit. Terwijl kunstwerken die het iedereen naar de zin willen maken vaak blijven steken in vrijblijvende decoratie die weinig toevoegt aan de openbare ruimte. Draagvlak is om die reden een ogenschijnlijk simpel begrip waar een complexe werkelijkheid achter schuilgaat. Het stadscuratorium neemt zich voor om nieuwe manieren van het betrekken van burgers te onderzoeken, ondersteunen en toetsen.
Wat doen wij
Het stadscuratorium adviseert het college B&W gevraagd en ongevraagd over kunst in de openbare ruimte. In haar advies stimuleert het curatorium de verkenning van nieuwe vormen van opdrachtgeverschap, financiering en behoud en zet het aan tot nieuwe kansen en richtingen voor kunstuitingen. In haar rol als aanjager zorgt het actief voor verbindingen met en tussen kunstenaars, de gemeente en culturele instellingen. Het stadscuratorium maakt zich daarmee hard voor het publieke karakter en de integrale kwaliteit van de openbare ruimte van de stad.
Hieraan ten grondslag ligt het streven naar een openbare ruimte die gedeeld wordt, en niet geclaimd, geëxploiteerd of toegeëigend. Om die reden wil het stadscuratorium de betrokkenheid van – en draagvlak voor – bewoners, gebruikers en financiers in kunstprojecten vergroten. Door actief de dialoog met de stad op te zoeken tilt het curatorium het belang van kunst in de openbare ruimte op een hoger plan. Dit realiseert het stadscuratorium door publieke programma’s te organiseren, zoals debatten, maar ook door samenwerkingen te initiëren. Verder zet zij zich in om de verhalen van de collectie te ontsluiten – zowel online als op locatie. Hiermee draagt het curatorium zorg voor de inventarisatie en waardering van de bestaande kunstwerken in de Metropoolregio Amsterdam.
Lees hierover meer in het reglement. Een uitgebreide uiteenzetting van de visie, taken en werkzaamheden van het stadscuratorium is te vinden in het Werkplan Stadscuratorium 2023-2024 en de Stadscuratorium Amsterdam Terugblik 2019-2022. Meer informatie over reglementen, beleid en de totstandkoming van kunst in de openbare ruimte in Amsterdam vindt u in de Handreiking Kunst in de Openbare Ruimte op de website van het Amsterdams Fonds voor de Kunst.
Stadsdialogen
SCA organiseert Stadsdialogen. De leden in gesprek met makers en belanghebbenden over kunst in de openbare ruimte van Amsterdam.
Lees meerWie zijn wij
Claudia Linders (voorzitter)
Claudia Linders is architect, curator en beeldend kunstenaar. In 2001 richtte zij Atelier Claudia Linders op, een studio voor interdisciplinair onderzoek en ontwerp in Amsterdam. Claudia bekleedt diverse advies- en bestuursfuncties; zij is voorzitter van de Examencommissie aan de Design Academy Eindhoven (DAE), lid van de Commissie Beeldende Kunst en de Adviescommissie Groei voor de culturele sector van de Gemeente Nijmegen. Claudia Linders heeft meerdere internationale transdisciplinaire tentoonstellingen en programma's gecureerd en coördineerde de Interdisciplinaire Ontwerpstudies aan de Academie van Bouwkunst Amsterdam.
E-mail Claudia
Nils van Beek (secretaris)
Nils van Beek is kunsthistoricus, adviseur en curator van publieke kunstprojecten door heel Nederland en soms daarbuiten. Hij werkte als curator voor SKOR en TAAK, waarvan hij mede-oprichter was, en was als theoriedocent onder meer verbonden aan ArtEZ Bachelor BEAR Fine Art in Arnhem. Sinds september 2023 is hij secretaris van het stadscuratorium.
E-mail Nils
Radna Rumping
Radna Rumping is onafhankelijk curator, adviseur en schrijver/radiomaker. Ze was eerder lid van de Adviescommissie Beeldende Kunst en Vormgeving voor de gemeente Utrecht, en ontwikkelde programma’s en performances bij onder andere de Oude Kerk in Amsterdam en Stroom Den Haag. Ze is medeoprichter van Ja Ja Ja Nee Nee Nee, een online radio platform gewijd aan de kunsten, en partner bij Loom - practice for cultural transformation. In haar eigen artistieke werk combineert ze tekst en geluid, resulterend in audio essays die hun weg vinden in de publieke, museale en digitale ruimte.
E-mail Radna
Selby Gildemacher
Selby Gildemacher is beeldend kunstenaar en mede-organisator van Hackers & Designers. Hij is specialist hedendaagse technologie in relatie tot openbare kunst. Hij is tevens adviseur Beeldende Kunst in de Openbare Ruimte bij de gemeente Assen en Is lid van de Programma Commissie van Arti et Amicitiae.
E-mail Selby
Annemarie de Wildt
Annemarie de Wildt is historicus en curator bij het Amsterdam Museum. Samensteller van tientallen tentoonstellingen over Amsterdamse thema’s en geschiedenissen. Maakt zich sterk voor een verbinding van verleden en heden van Amsterdam en een meerstemmige benadering van de geschiedenis. Is ook lid van de Adviesraad naamgeving openbare ruimten (ANOR).
E-mail Annemarie
Jeroen Boomgaard
Jeroen Boomgaard is als zelfstandig adviseur betrokken bij het kenniscentrum LAPS (lectoraat Art & Public Space), dat zowel onderzoek naar kunst in de openbare ruimte stimuleert als onderzoek voor opdrachtgevers in het veld uitvoert. Hij was lang werkzaam bij de Gerrit Rietveld Academie als Lector Art & Public Space en bij de Universiteit van Amsterdam als hoofd van de researchmaster Artistic Research.
E-mail Jeroen
Suzanne Sanders
Suzanne Sanders is kunsthistoricus, curator en adviseur uit Oost. Ze onderzoekt post-disciplinaire manieren van samenwerken op basis van gelijkwaardigheid en generositeit, en werkt aan verschillende hedendaagse monumenten in de openbare ruimte. Ze is mede-oprichter van Gemene Grond, een commons kunstprogramma in en over openbare ruimte in Utrecht, en van de kunstenaarsresidency Atelier AM in Almere. Suzanne werkte onder meer met Public Art Amsterdam, de Frankendael Foundation, Gerrit Rietveld Academie, Museum Boijmans van Beuningen, Zentrum für Kunst und Urbanistik, TAAK, Frans Hals Museum en de Brakke Grond.
E-mail Suzanne
Jeroen Koolhaas
Beeldend kunstenaar, adviseur muurkunst en docent voor het vak Image in Public aan de Koninklijke Academie Beeldende Kunst, Den Haag. Als kunstenaar maakt hij met name in het buitenland macro-muurschilderingen. Oprichter en van 2005 tot 2019 creatief directeur van Favela Painting, een organisatie voor participatieve kunstprojecten in onder andere Rio de Janeiro, Philadelphia en Port au Prince.
E-mail Jeroen
Ilga Minjon
Ilga Minjon is curator, onderzoeker en adviseur met een focus op de relaties tussen de publieke ruimte, welzijn, ecologie en digitale cultuur. Hen werkt sinds 2016 als programmamaker beeldende kunst bij Stroom Den Haag waar hen tentoonstellingen, debatten en experimentele publieksprogramma’s en partnerschappen ontwikkelt. Daarnaast werkt hen als docent aan de Design Academy Eindhoven en doceert hen sinds 2015 kritische methodes op het gebied van verbeelding en (design)onderzoek
E-mail Ilga
Jacquill G. Basdew
Jacquill G. Basdew is kunst- en cultuurintermediair die zich inzet voor een inclusief cultureel landschap. Jacquill heeft gewerkt aan projecten zoals het Nelson Mandela Gedenkteken in Amsterdam Zuidoost en heeft onder andere leidinggevende posities bekleed die zich richten op de ondersteuning van jong artistiek talent. Verder bekleed hij toezichthoudende en adviserende rollen bij culturele instellingen zoals het Kunstmuseum Den Haag, het Nationale Theater en het Frans Hals Museum.
E-mail Jacquill
Giulia de Jong Programma- en communicatiemanager
Giulia werkt als programmamaker bij verschillende maatschappelijk betrokken initiatieven (oa. 4 en 5 mei comité Amsterdam, St. Marjolijn van Heemstra, Ambassade van de Noordzee). Zij is mede-oprichter van St. Stadsland, een stichting die via kunst, cultuur en stadslandbouw onderzoekt hoe stedelijke gebieden ecologisch hersteld kunnen worden.
E-mail Giulia de Jong