Preview nieuw kunstwerk van kunstenaarscollectief RAAAF
Afgelopen donderdag 26 september vond de preview plaats van RAAAF’s nieuwe kunstwerk aan de VOC-kade in Amsterdam, waar ook de bijbehorende korte film, gemaakt in samenwerking met Barbara Visser, te zien was.
Het kunstwerk, een gouden vierkante meter, dat binnenkort aan de VOC-kade wordt geplaatst, legt een link tussen de geschiedenis van Amsterdam en de hedendaagse stadsontwikkeling.
In de Gouden Eeuw* zeilden VOC-schepen vanaf Oostenburg uit om kostbare overzeese goederen te halen en te verhandelen. Tegenwoordig is de vierkante meter zelf de ultieme handelseenheid geworden. In plaats van goederen te verhandelen, wordt nu ruimte – de schaarse en peperdure vierkante meters – verhandeld in een globaliserende vastgoedmarkt.
De keuze om een gouden vierkante meter op deze historische plek te plaatsen, waar ooit schepen werden gebouwd die werden gebruikt voor de kolonisering van de wereld, onthult de pijnlijke continuïteit tussen het winstbejag en uitbuiting van toen en de huidige vastgoedhandel. De vierkante meter symboliseert de groeiende ongelijkheid in de stad, waar huizenprijzen elk jaar verder stijgen en veel mensen geen kans meer maken op een eigen woning. Voor investeerders staat de vierkante meter symbool voor winst en macht, terwijl voor veel Amsterdammers deze eenheid frustratie en hopeloosheid vertegenwoordigt, aangezien het sociale weefsel van de stad steeds verder onder druk komt te staan. Er is bovendien ook ruimte nodig voor natuur en ecologie, en gedeelde ruimte voor ontmoeting.
RAAAF reflecteert met dit werk niet alleen op de geschiedenis en de hedendaagse woningcrisis, maar ook op de toekomst. De gouden vierkante meter ligt op de grens van water, een subtiele verwijzing naar de dreiging van zeespiegelstijging. Wat betekent een vierkante meter in tijden waarin water, ooit een bron van handel, nu een bedreiging vormt? Door goud te gebruiken, roept het kunstwerk associaties op met zowel de rijkdom van de Gouden Eeuw* als de huidige vastgoedmarkt en de toekomst van steden die worstelen met klimaatverandering. Het gebruik van goud symboliseert daarnaast ook de drijfveer van winstbejag die een belangrijke rol speelt in de klimaatcrisis: de ongeremde exploitatie van natuurlijke hulpbronnen voor economisch gewin heeft niet alleen geleid tot de opwarming van de aarde, maar ook tot toenemende ongelijkheid in toegang tot ruimte en grond. Zo verbindt het werk op poëtische wijze verleden, heden en toekomst, en roept het vragen op over de waarde van ruimte in een veranderende wereld.
Het nieuwe kunstwerk van RAAAF is een krachtig statement, dat verwondering opwekt en tegelijkertijd confronteert met de ongemakkelijke realiteit van het moderne stedelijke leven.
Voor meer informatie, lees ook het artikel in Het Parool
*De term Gouden Eeuw is lange tijd gebruikt om de 17e-eeuwse bloeiperiode van de Nederlandse economie, wetenschap, kunst en handel te beschrijven. Tegenwoordig wordt deze benaming echter als eenzijdig en problematisch beschouwd, omdat het geen recht doet aan de donkere kanten van deze periode, zoals kolonialisme, slavernij en uitbuiting. De term wordt hier bewust gebruikt, vanwege de directe verwijzing naar het kunstwerk, waarin de gouden elementen symbool staan voor de artistieke en materiële rijkdom en hebzucht van die tijd en het heden.
Tekst: Giulia de Jong
